Please wait ...
ALVIN
Platform for digital collections and digitized cultural heritage
English
ui-button
English
Svenska
Norsk
Login ()
ui-button
Gothenburg
Företagens historia
Karolinska Institutet
Linköping
Linnaeus University
Lund
Stockholm
Uppsala
Örebro
Västerås
Österåker
Folkrörelsearkivet
Skara
Riksantikvarieämbetet
Musik- och teaterbiblioteket
Veterinärmuseet
Universitetet i Oslo
Arboga
All resource types
Archive
Books & Manuscript
Image
Map
Mixed material
Music material
Object
Software
Sound recording
Video
Person
Organisation
Place
Work
Resource types
All resource types
Archive
Books & Manuscript
Image
Map
Mixed material
Music material
Object
Software
Sound recording
Video
Index
Person
Organisation
Place
Work
ui-button
Extended search
|
About Alvin
|
Copyright
|
Contact us
[1]
Letter 25 November 1761, København to Carl Linnaeus
(Text, Manuscript)
Language
Latin
Persons
Kratzenstein, Christian Gottlieb
, 1723-1795
(author)
Linné, Carl von
, 1707-1778
(addressee)
Incipit
Quoniam ex ultimis Tuis ad me datis litteris intellexi
Origin
København
, Denmark, 25 Nov. 1761
Physical description
Format:
Non digital + Digital, reformatted digital
Transcription
Generosissime Eques,
Quoniam ex ultimis Tuis ad me datis litteris intellexi molestum Tibi esse illud negotium amicum, quod nuper Tibi demandare ausus fui, suasi Curatori bonorum D[omin]i Hagen, ut ille aliam viam quaereret ad negotium illud absolvendum sine ulteriori opera Tua. Invento jam remedio, quo minus D[ominus] Hagen prodigalitatem suam ulterius continuare possit sine praesentissimo suo damno, hisce litteris Te rogo, ut de acceptis 3333 th. c. retineas honorarium pro collegio privatissimo Tibi debitum nec non impensas epistolares, reliquum vero simpliciter tradas in manus ipsius D[omini] Hagen, cujus propriae curae jam nos exsolutionem aeris alieni sui demandabimus, isque schedula solita acceptam illam a Te pecuniam fatebitur. Nisi omnia me fallunt, Vir generosissime, non parum in ultimis litteris Tuis stilus ille olim adeo amicus Tuus, cui me adsuefecisti, deficere videtur. Si rationem divinare licet, duplex talis esse poterit. Vel indigne fers me nimis audacter negotium aliquod Tibi demandasse, quod infra dignitatem Tuam esse censes. Si haec est Tua ratio, veniam ejus audaciae rogo. Nihil tamen feci, quod non fit quotidie in academiis Germanicis & nostrate, ubi satis frequenter summi Professores, quorum nonnulli consiliarii intimi dignitatem habent, tamen totam curam gerunt pecuniae unius vel alterius academici studiosi, a parentibus ipsis demandatam, praecipue si studiosus privatissimus fuerit Professoris auditor; si adeoque in hac re peccavi, peccavi ex ignorantia, hoc non etiam in vestra academia esse solitum. Altera vero ratio quam probabilius obtinere credo, in relatione quadam erit quaerenda quam procul dubio Arabiam missus Prof[essor] Forskål vel ejus contubernalis olim Falck Tibi rescripserunt, de controversia et rixa scilicet quadam acerrima, quae inter me et dictum Forskål exeunte anno praecedente Tui gratia intercessit. Novi malitiosam hujus rixae expositionem, quam Forskål in hac urbe disseminavit, quam adeoque nec Te latere posse, non sine ratione judico. Nihil tamen feci in hac controversia, nisi quod Tu in meo loco constitutus ipse fecisses. En factum! D[ominus] Forskål desiderabat, ut ipsi Falkius tamquam socius adjungeretur. Aula regia desiderabat vero aliquem ex Danica natione adjungendum. D[ominus] Ascanius proponebat Doct[issimum] Cramerum, per sex annos meum in Hist[oria] natural[i] assiduum auditorem, me licet hoc ipsi dissuadente. Forskålius acerrime urgebat suum Falkium, qui tamen apud omnes, quos conveniebat, rusticum agebat. Et fere injuriosus in Regem fiebat Forskålius, postquam omnis spes de Falkio erat sublata & Cramerus receptus. Quoniam Cramerus meus non solum auditor sed & amanuensis fuerat, Forskålius apud omnes, quos conveniebat, aulicos Ministros aliosque sine ulla haesitatione aperte profitebatur: Kratzensteinium non eum esse virum, qui posset alicui auditorum suorum eam historiae naturalis cognitionem instillare, ut is inde subjectum aliquod regni naturae describere vel characterizare queat. Uno verbo, unicum esse Linnaeum, qui hoc artificium auditores suos docere queat. Mirum tamen hoc erat judicium, cum is nunquam antea occasionem habuerat vel tantillum cognoscendi, num ego in illa scientia vel magnam vel exiguam cognitionem habuerim. Advenam illum tamquam & amicum & discipulum Tuum summa qua potui amicitia excepi, curam ejus dissertationis polemicae imprimendae partem in me suscepi; apparatum, quem ad expeditionem suam desiderabat & quem ille ipse partim nequidem noverat, a dexteris a me usitatis operariis fieri curavi, meis propriis negotiis interea neglectis (per 8 dies suspendebam eius rei gratia mea collegia). Et talis mihi inde resultabat gratiarum actio, tale mei judicium, idque ab homine, qui sane eius censurae compos non erat. Cum enim prima vice illum in musaeum meum rerum naturalium introduxissem, miserrimum eum esse hospitem in rebus naturalibus cognoscendis in limine statim deprehendebam. In Bernhardo Eremita singularem testae configurationem et investituram adesse fingebat, qui tamen parasita testae vulgo est suae, & dubium admodum sit, num a nativitate ipsis testula quaedam adhaereat. Pyritem aurei coloris pro pretiosa minera aurea habebat, unde ego quidem, ne illum ad erubescentiam redigerem, plane silebam. De eius adeoque dexteritate in describendis subjectis naturalibus numquam curiosius fui specimen aliquod conspiciendi. Ejusmodi vix Tyro Naturalista habendus me ita dijudicaret & calumniaretur? De calumniis semper aliquid haeret. Conticui tamen eiusque calumnias despicatui habui. Silui adhuc tum de eius propria ignorantia. Denique ille me ipsum denuo brevi tempore ante abitum conveniebat. Quia durum mihi est naturalem meam humanitatem exuere, amicissime eum nihilominus excipiebam. Sed ille truculentam & ira exacerbatam faciem monstrabat. (Habebat me enim semper pro autore recepti Crameri & rejecti inde Falkii, qui tamen, quod per deum testor, ille plane non eram.) Missis tum praeambulis ille tanta jurgia in me evomere incipiebat, ut ego fere credidissem eum delirare vel mentis compotem non esse. Regerebam: illa jurgia & convincia non pertinere ad me sed ad Ascanium, autorem rei, eique illa esse indicanda. Me ceterum plane non esse adsuetum eiusmodi conversationis modo. Ille necdum desistebat. Patientia tum denique et apud me deficiebat. Obloquor tum: Qui Tu poteris ita in propria mea domo me innocentem insultare, cum ego Te tamen potius castigare debeam propter calumnias de me apud aulicos et in urbe disseminatas? Numne scis Te in ea re egisse contra jusjurandum Tuum, quod Te obstringit, utpote professorem, honorem membrorum Universitatis promovere, non calumniis maculare! Tum ille: Oh! mi Professor! Sane tu non indigne ferre poteris, si Te Linnaeo multo inferiorem esse publice profitear; nam hoc tibi non esse poterit ignominiae. En delicatam epocham! Minime gentium! Ego regero, hic in academia Havniensi non opus est, ut Linnaeus, exterus, in meam humiliationem & despicatum extolleatur. Hic, ubi non Linnaeus, sed ego historiam naturalem doceo, opus est, ut studiosi nostri ne quidem suspicionem accipiant me ineptum esse ad illam scientiam tradendam. Num ego animo meo praecellentiam Linnaeo tribuere velim, hoc mihi relinquendum est, sed publice officium meum a me exigit, ut nemini, in doctrinis docendis mihi demandatis, dexteritate loco cedere videar. Et Tu maxime non eris judex huic rei competens, qui maxime ignoras, quid sciam & quid ignorem! Tum ille: Oh, ne male feras, si dicam, Te esse pigmaeum respectu Linnaei. Surgo sella longa, qua cum ipso residebam, ne cogerer alapam ipsi infligere. Respondeo: Ita sim pigmaeus, sed pigmaeus, qui humeris Linnaei insistit. Accedebant tum alii itineris socii. Rixam tum ille in Cramerum dirigebat. Ego vero monebam, ne cum delirante, qui demens mihi in propria domo mea insultare non dubitaret, amplius rem haberent. Referebam omnia Ministro aulico, directionem habenti. Et parum aberat, quin rejectus tum ipse fuisset. Inde eius furor in me, adhuc jam Constantinopoli in Cramerum saeviens.
Ponas Te jam in meum locum, & cogites, quid Tu in tali casu egisses & dixisses. Et si tum adhuc judicas, Te jure in me irasci posse, hoc Tuo judicio relinquere debeo. Ille quidem Forskål disseminavit, quasi ille nonnisi defendendo Linnaeum talia despiciosa verba opposuerit, quasi ego quidem autor rixae & insultans Linnaeum ad defensionem eius provocassem. Cum tamen ne quidem de defensione mea contra ipsius iniquas comparationes & calumnias cogitassem, nisi is demens me maxime coram irritasset. Sentiat enim quisque de Tua praecellentia et mea ineptitudine in H[istoria] N[aturali] quicquid ipsi placuerit; hoc liberum esto. Nemo tamen hoc bene ferre cogitur, si quis talem humiliationem mihi in faciem obloquitur vel in urbe disseminat. Ne credas me aliquid reticere velle, circa rixam illam, quam forsan ipse Forskål transscripsit, en aliam eius partem, alio die peractam. Cum semper Forskål suam praecellentiam, tamquam Linnaei discipulus, prae me extollere & mihi tacite quasi comprobare studeret, quondam ille defendebat (sine occasione ipsi data) neminem nisi Linnaei discipulum intelligere posse characteres rerum naturalium in systemate Tuo traditos (quasi illi non ab aliis quoque aliis verbis tradi possent!). Ego regero: quidni? Si Linnaeus autores citat, ubi eadem res aliis verbis immo figuris praefiguratur, & si quis ipse illa subjecta possidet, quare non intelligeretur eius descriptio e.g. si Is antennas mordellae appellat filiformes & cerambycis setaceas, tum statim ex considerata utriusque figura scio, qualis idea cum illis terminis sit conjugenda &, si mihi hoc placuerit, potero semper iisdem terminis ad Linnaei sententiam uti. Ille proponebat exemplum: quid intelligatur per cochleam rostro vel
canaliculo
effuso? Respondeo: procul dubio illum terminum metaphorice esse intelligendum pro
porrecto
(ausgeschweift) (loquebamur Germanice); nam eam esse effusi significationem. Sed ille: Falleris maxime! Naso adunco, regerebat; designat enim ille character cochleam, cuius rostrum vel canaliculus aquam infusam sub situ orificii horizontali effundit. Itane! ego regero, nec propter eius nasum aduncum monstratum poteram cohibere. In tali casu sane honori mihi duco me non intellexisse sensum characteris illius. Nam hoc ad genuinum idioma Latinum grammatice exprimendum fuisset: canaliculo
effundente
(non
effuso
scilicet aquam. Erubescebat ille ea vice. Malo Te scire rixas nostras integras, quam ab Forskålio malitiose corruptas, Tuoque tum judicio relinquam, num hoc, ex ita lacessito me, male suscipere velis responsum.
Ne adeo serio finiam, accipe anecdoton aliquod jucundissimum ad historiam natur[alem] pertinens. Nuper D[omini] Ascanius & Rolander in musaeo D[omini] Oberhofmarschalli, Moltke, mira curiositate perlustrabant caput ingens Testudinis (non majus tamen vitulino). Manu volvebant Tuum Systema N[aturae] & ad eius indicium habebant illud pro capite balaenae. Illi ambo! Praefectus domi & musaei, audiens hoc, mirabatur hoc nomen novum, & ipse non satis peritus, accedebat ad alium praesentem, sed in alio angulo musaei stantem, peritiorem in H[istoria] N[aturali] scil[icet] Spenglerum, tornatorem aulicum, inquiens: Rogo, dicas mihi sincere, num illud caput balaenae, quod semper pro capite Testudinis habui, sit tale necne. Spenglerus subridens accedebat ad ambos, quaerens, quid novi ibi? Oh, respondebant ambo, jam habemus hic! jam habemus! (sc[ilicet] characterem in Tuo Syst[emate] N[aturae]); est caput balaenae. Caput balaenae? Quaerit tornator, num in Linnaeo character balaenae capiti Testudinis poterit convenire? Hoc non crederem. Ita sane! Illi respondent: revera illud caput est caput balaenae; et persistebant in sua sententia usque ad diem tertium, ubi ambo tornatorem convenientes conspiciebant caput simile testae testudinariae adhuc adnexum. Et ita fallebatur Professor historiae naturalis ad castrum Charlottenburgense (qui semper invehit in alios verbis: Oh, quid vos vidistis? Ego vero &c.) simul cum illo, qui mare Americanum historiae naturalis gratia transnavigavit, alter vero, qui Galliam, Italiam, Sueciam &c. solummodo H[istoriae] N[aturalis] gratia pererravit & unice se huic studio tradidit. Licet ego illud studium non nisi tamquam secundarium colam et colere possim, sane tamen neque meus Cramerus eius erroris capax fuisset. Nos ipsi praeparavimus olim & ego adhuc adservo partes sceleti balaenae. Homines sumus tamen omnes, & nihil humani a nobis alienum esse putemus. Vale!
Tuus ex asse
C[hristianus] G[ottlieb] Kratzenstein
Havniae d[ie] 25 Nov[embris] 1761.
Notes
Letter from or to Linnaeus
Additional physical form :
Schiødte, J. C.: “Af Linnés brevvexling: aktstykker til naturstudiets historie i Danmark”, Naturhistorisk tidskrift 7 (1871), 333-522.: 30 P. 398-403
Original location:
a. (Linnean Society, London, VIII, 276-279).
Related records in Alvin
Other version:
Af Linnés Brevvexling : Aktstykker til Naturstudiets Historie i Danmark
, Volume , p. 398 - 403
Document type
Letter
Contact
Contact us
Location
Uppsala University Library
Carolina Rediviva, Dag Hammarskjölds väg 1
Box 510
SE 751 20 Uppsala
Linnaean correspondence
Identifiers (general)
urn:nbn:se:alvin:portal:record-231362
(nbn)
Identifiers (local)
L2986
(Linnébrev)
alvin-record:231362
(alvin)
Licensing of the work
Public Domain Mark (No Known Copyright)
Please wait ...
Link to record
Permanent link
http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:alvin:portal:record-231362
Direct link
https://www.alvin-portal.org/alvin/view.jsf?pid=alvin-record:231362
Create new record
Enter title
Owner
Ok
Cancel
New place
Enter name
Ok
Cancel
Create new organisation
Enter name
Ok
Cancel
Create new person
Enter last name
Ok
Cancel
Create new musical work
Enter title
Ok
Cancel
Could not delete
This record can not be deleted as it is referenced from other resources
Ok
Login to Alvin
Username
Password
Log in
Cancel
About Alvin
Alvin is a platform where digitized cultural heritage and digital collections are preserved and made available, as well as a catalogue of materials not yet digitized.
Copyright
All digitized materials in Alvin may be downloaded and used freely!